Претседателот на Република Србија, Александар Вучиќ, денес се сретна со тимовите одговорни за енергетската стабилност и безбедност на земјата, објави Телеграф.рс.
Санкциите на САД врз НИС ја доведоа компанијата во неизвесна позиција додека се чека одлука од ОФАК и Стејт департментот за евентуално продолжување на лиценцата за продолжување на работата на рафинеријата во Панчево.
Според претходните најави, рафинеријата треба да престане со работа денес доколку Вашингтон не ја одобри лиценцата.
Министерката за рударство и енергетика Дубравка Ѓедовиќ Хандановиќ неодамна нагласи дека рафинеријата НИС ќе остане во топла циркулација до 2 декември, додека од Вашингтон се чека одговор за продолжување на лиценцата за работа. Доколку одговорот е позитивен, рафинеријата би можела да го пушти првиот дизел од своето производство веќе на 15 декември, што е во согласност со тековните планови и резервите на НИС.
Ѓедовиќ Хандановиќ потоа нагласи дека планот за увоз на нафтени производи за декември е значително зголемен: вкупно 133.000 тони, од кои 103.000 тони дизел и 26.000 тони бензин. Поголемиот дел од увозот се врши преку Дунав, а ситуацијата се следи секојдневно. Министерката додаде дека се преземаат дополнителни мерки за подобрување на логистиката во соработка со сопствениците на бродови, со цел системот да биде што е можно поефикасен.
– Очекувавме да добиеме лиценца за продолжување на снабдувањето со нафта на нашата рафинерија од американската влада. Не добивме одлука од САД. Морам да кажам дека не сум само разочаран, туку и изненаден. Не гледам што добија од ова, не разбирам што направија. Се обидувам сè да правам без емоции и да се ставам во нивна кожа, но не разбирам целосно што прават. Не разбирам и никогаш нема да разберам како постапија во овој случај – рече Вучиќ
Тој нагласи дека никогаш нема да може да раскаже за сè што се случува.
– Недвосмислено е дека Русите не сакаат да продаваат. Нема сомнение за тоа. Воопшто не станува збор за пари, туку за политика. И тоа е логично. Тие се сопственици. Другата работа е што имаме многу проблеми со тоа. Исто како што Американците не се заинтересирани за ништо друго освен за нивните геополитички интереси. Засега, само Србија страда – вели Вучиќ.
Како што истакна, во согласност со мерките што беа претходно дискутирани, Србија продолжи да увезува нафтени производи.
– Имаме проблеми со магацините, бидејќи сите магацини се полни до врв. Во наредните денови ќе се соочиме со многу работи. Прво, хрватската ЈАНАФ не ни дозволи да увезуваме нафта што не беше наменета за рафинеријата во Панчево, туку за нашите стокови и задолжителни резерви. Тие не сакаа да веруваат дека нема да ја дадеме на НИС, иако понудивме да имаме свои набљудувачи и систем за следење, и тие и Американците, за да видат дека ќе ја складираме таа нафта во стоковите и задолжителните резерви на Србија и нема да ја даваме на НИС. Тие одбија. Ви го кажувам ова затоа што со тоа, всушност, велат „Не е само НИС под санкции, туку цела Србија е под санкции, сè додека Американците не кажат поинаку“ – вели Вучиќ.
Тој истакна дека денес е 54-ти ден откако се воведени санкциите и дека никој не забележал никакви промени во земјата.
– Ниеден граѓанин не може да се пожали дека ги видел проблемите. Ова покажува колку сериозно и напорно работела државата, колку пари инвестирала во нафта и резерви на нафта, и верувам дека ќе бидете задоволни од однесувањето на државата, без оглед на тоа што сега ќе се соочиме со вистинските последици – вели Вучиќ.
Како што вели тој, вистинските последици се следниве:
– Бидејќи немаме индикации дека Американците ќе донесат позитивна одлука, денес министерката за рударство и енергетика Дубравка Ѓедовиќ Хандановиќ ќе го информира НИС дека нема индикации дека Американците ќе доделат лиценца за работа на рафинеријата, што ќе предизвика прекин на работата на рафинеријата.
Тој додаде дека додека рафинеријата е во топла фаза, компанијата губи 370.000 евра дневно.
– Нивна работа е кога сакаат да ја затворат рафинеријата. Ние дадовме дозвола да се затвори. Разговаравме и со луѓе од САД синоќа, но сè уште нема индикации дека одлуката ќе се промени. Што се однесува до српската страна, ние дадовме дозвола за затворање на рафинеријата – рече Вучиќ.
Тој рече дека синоќа се воделе разговори со луѓе од Вашингтон.
– Се надевавме на некаква реакција, но немаме опипливи докази дека ќе има каква било реакција – рече Вучиќ.
Вучиќ се осврна и на прашањето за секундарните санкции.
– Сега ќе објаснам што се случува. Имајте предвид, вторите трансакции за плаќање со НИС запираат, а денес се договоривме на наш сопствен ризик, на ризик на Република Србија, на ризик централната банка да биде под санкции, на ризик комерцијалните банки да бидат под санкции, да обезбедиме трансакции за плаќање до крајот на неделата, па и понатаму. И вторник, и среда, четврток, петок, сабота, недела. Значи, НИС има доволно време да исплати плати и да им плати на сите добавувачи, како и да ги подготви своите вработени за сè што следи. После тоа, ќе мериме ден по ден, бидејќи сакаме да избегнеме уништување на целиот финансиски систем на Република Србија – нагласи тој.
Тој наведе на што се однесуваат секундарните санкции:
– Тие се однесуваат на целиот наш финансиски систем. Секоја комерцијална банка може да биде казнета во секое време за работење со НИС. Нашата централна банка, за тоа што не издала обврзувачка инструкција за прекин на работењето од страна на санкционирана компанија, може да добие секундарни санкции во секое време. Ова е катастрофа и за нашиот инвестициски рејтинг и за функционирањето на целиот финансиски систем на нашата земја. Понатаму, секогаш кога се прекинуваат трансакциите за плаќање, ова се огромни проблеми за компанијата. Сепак, ова создава дополнителен проблем за нас, не е прашање на една компанија, туку на цела Србија. Кога НИС ќе ги потроши своите оперативни резерви на бензинските пумпи, не можеме да му обезбедиме на НИС стокови резерви. Значи, не можеме да му обезбедиме ниту на НИС ниту на Лукоил по 13 декември, зборувам за малопродажба. Во тој момент, целата држава Србија е под санкции, задолжителните резерви на државата Србија припаѓаат на Република Србија. Во тој момент, целата Република Србија е под санкции од владата на САД. Значи, ние ќе обезбедиме деривати, но на сите други кои не припаѓаат на НИС. Ова ќе значи дека имаме доволно гориво и бензин. Нема да има проблеми со керозинот, воздушниот сообраќај ќе функционира нормално. Ќе имаме доволно до крајот на јануари – рече претседателот.
Вучиќ истакна дека земјата има доволно гориво, но граѓаните ќе мора да одат на други бензински пумпи.
– Не сме навикнати на тоа. Сите сме станале луѓе кои имаат не еден, туку два, три, некои четири автомобили во своите семејства. Навикнати… Бензинските пумпи на НИС се на најдобрите места – рече тој.
– Досега преземавме ризици, ќе преземаме ризици до понеделник, но луѓето во нашиот финансиски сектор повеќе не сакаат да преземаат ризици. Нарачавме уште 29.000 тони дизел, плус 20.000 тони дизел, 5.000 тони керозин, 38.000 тони бензин. Во нашите стокови резерви, од денес, имаме 24.400 тони дизел во Панчево, 20.000 тони во Ковин, 9.500 тони во Пожега. Вкупно 53.900 тони. Во задолжителни резерви имаме 150.595 тони. Вкупно имаме повеќе од 200.000 тони дизел. Нема проблем со тоа до крајот на јануари, без разлика колку ќе потрошиме. Имаме 54.500 тони мазут, а годишната потрошувачка е околу 44.000 тони. Немаме проблем со тоа. Имаме 14.533 тони бензин во задолжителни резерви и уште 4.000 тони во стокови резерви – нагласи претседателот.
Тој истакна дека Србија нема проблем со резервите, но дека логистиката е проблем.
– Каде цистерните ќе купуваат нафтени деривати? Некои ќе мора да одат во Лединце, Смедерево… Трошоците се повисоки за оддалечени локации. Сега ќе се состануваме секојдневно, ќе добивате информации на два дена. Српската влада главно ќе се занимава со ова, премиерот и јас ќе бидеме вклучени и во стратешките прашања, а дотогаш, министрите ќе ве информираат. Во секој случај, нема паника кога станува збор за гориво и нафтени деривати – рече Вучиќ.
Тој исто така изјави дека немаме договор за гас и дека ако не добиеме договор до петок, преговорите ќе започнат во понеделник и гасот ќе се купува од другата страна.
– Ги обезбедивме парите и луѓето не треба да се грижат ниту за тоа – рече Вучиќ.
